توصیه‌های بهداشتی لازم در خصوص بیماری تب برفکی

به گزارش روابط عمومی اداره کل دامپزشکی استان خراسان جنوبی، دکتر علی اکبر عندلیبی سرپرست اداره بهداشت و مدیریت بیماری‌های دامی اداره کل، توصیه‌های بهداشتی برای پیشگیری از بیماری تب برفکی را به شرح زیر اعلام داشت:

این بیماری، نشخوار کنندگان اهلی و وحشی را گرفتار می‌کند و به سادگی و به سرعت از تمام راه‌ها منتشر می‌شو‌د. تب برفکی در دام‌ها به دو شکل ایجاد بیماری می‌کند: در دام‌های بالغ با ایجاد تاول و وزیکول(تاول‌های ریز) در دهان، سم و سرپستانک باعث ایجاد جراحات در دام می‌شود و با کاهش شدید تولید شیر، میزان رشد و وزن دام، خسارت‌های اقتصادی زیادی به دامدار وارد می‌کند؛ زخم‌ها به‌صورت تاول در محوطه دهانی ایجاد می‌شوند و به خاطر دردناک بودن، میزان مصرف غذای دام را به شدت کاهش می‌دهند؛ ابن زخم‌ها در ناحیه تاج و کف سم‌ها نیز ایجاد می‌شوند و به علت  درد زیاد ناشی از آن، حیوان دچار لنگش می‌شود. گاهی این تاول‌ها در پستان نیز دیده می‌شوند.

 بیماری تب برفکی در دام‌های جوان( گوساله‌ها، بره‌ها و بزغاله‌های زیر سه ماه ) اغلب به فرم قلبی بروز می‌کند؛ یعنی ویروس با سرایت به عضله قلب، باعث نکروز عضله( مرگ بافت) و مرگ سریع در نتیجه ایست قلبی می‌شود.

 ویروس تب برفکی از مقاوم‌ترین ویروس‌های شناخته شده در طبیعت است. به‌طوری که قادر است در محیط خارج از بدن دام و در فضولات و ترشحات بدن، مدت زیادی به‌صورت زنده و عفونت زا باقی بماند. همچنین هفته‌ها در خوراک دام و فرآورده‌های دامی از جمله پشم و پوست دام زنده می‌ماند و از مکانی به مکان دیگر منتقل می‌شود؛ این ویروس در درجه حرارت زیر صفر و شرایط انجماد، مدت طولانی‌تری زنده می‌ماند حتی در دمای ۴ درجه و در محیط‌های ساده، ویروس تب برفکی تا بیشتر از یک سال عفونت زایی خود را حفظ می‌کند؛ بنابراین با توجه به سرد شدن هوا، خطر بروز بیماری دور از انتظار نیست و لازم است دامداران توصیه‌های بهداشتی زیر را رعایت کنند:

 * اقدامات بهداشتی و قرنطینه‌ای

- جلوگیری از ورود دام آلوده و فاقد هویت بهداشتی  به دامداری

- ضدعفونی دوره‌ای جایگاه دام‌ها با مواد ضدعفونی مناسب

- خارج کردن منظم و بهداشتی فضولات دامی و عقیم سازی آن‌ها قبل از خروج از دامداری

-  توجه به رعایت مقررات بهداشتی قرنطینه‌ای در ورود و خروج افراد از دامداری به ویژه افرادی که با دامداری‌های دیگر در ارتباط هستند؛ مانند مأمورین تلقیح مصنوعی، افراد انتقال دهنده علوفه، شیر و کود از دامداری، گروه‌های واکسیناتور، دامپزشک مسئول بهداشتی و سایر افرادی که به دامداری مراجعه می‌کنند.

-  ضدعفونی کلیه وسایل نقلیه حمل فرآورده‌ها و نهاده‌های دامی در زمان ورود و خروج از دامداری

* واکسیناسیون و ایجاد پوشش ایمنی

با توجه به این که واکسن تب برفکی ایمنی دائمی در دام ایجاد نمی‌کند،  بر اساس نوع واکسن مصرفی نیاز است که هر 4 تا 6 ماه واکسیناسیون یادآور در دامداری صورت گیرد. باید توجه داشت که این واکسن‌ها دارای سویه‌های مختلفی هستند و ایمنی که ایجاد می‌کنند حداکثر 70 درصد است‌؛ بنابراین خطر درگیری حتی در گله واکسینه وجود دارد.

بنابر آنچه گفته شد، واکسیناسیون به‌تنهائی نمی‌تواند مانع بروز بیماری تب برفکی شود و همواره به‌عنوان فاکتور کاهش دهنده خسارات بیماری مطرح است‌؛ پس باید خط مشی کنترل و پیشگیری از بیماری بر پایه اقدامات بهداشتی – قرنطینه‌ای و همچنین واکسیناسیون، استوار شود.

وی افزود: وضعیت واکسیناسیون دام سنگین به نسبت مشابه سال قبل بیانگر کمبود اعتبارات در بخش روستایی- عشایری و از طرفی جدی نگرفتن خطر این بیماری از سوی صاحبان دامداری‌های صنعتی است.  

 عندلیبی تصریح کرد واکسیناسیون همزمان و به‌موقع در دامداری‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است که علی‌رغم مکاتبات و اطلاع رسانی‌های متعدد، متأسفانه برخی از دامداری‌های صنعتی و نیمه صنعتی دام سنگین، واکسیناسیون دام‌های خود را جدی نگرفته‌اند که این‌ها خطر بالقوه‌ای برای سایر دامداری‌ها نیز هست.